Nibud: bijna helft Nederlanders is overzicht financiën kwijt. Digitale rekeningen zijn de boosdoener
Vier op de tien Nederlanders van 18 tot 65 jaar hebben moeite om het overzicht over hun financiën te houden. Doordat veel rekeningen niet langer per post op de deurmat vallen, zien mensen ze vaker over het hoofd. Dat meldt het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), dat burgers adviseert over een gezonde financiële huishouding. Opvallend: naast digibeten raken ook veel jongeren tot 35 jaar het spoor in hun financiën bijster.
‘In Nederland heeft 37 procent van de mensen betalingsachterstanden’, zegt Anna van der Schors, senior wetenschappelijk medewerker van het Nibud en auteur van het rapport. ‘Dat is vaak het begin van echte financiële problemen.’
Met name niet-digitaal vaardige mensen, volgens het Nibud een op de vijf Nederlanders, en jongeren tot 35 jaar oud lopen het risico dat zij het spoor bijster raken. Zij hebben vaker betalingsachterstanden, vergeten dat ze lopende abonnementen hebben, of staan rood.
Rekeningen over het hoofd zien
Ruim de helft van de respondenten zegt een rekening die per post komt eerder te bekijken dan een rekening op een persoonlijke online omgeving van overheid, zorgverzekeraar of bedrijf, zoals bijvoorbeeld Mijn Overheid of Mijn CZ. Een kwart ziet ook weleens rekeningen per e-mail over het hoofd, tegenover slechts 16 procent bij rekeningen per post.
Doordat rekeningen nu per post, per e-mail en in digitale omgevingen binnenkomen, hebben steeds meer mensen moeite om op één plek een duidelijk overzicht te creëren. Omdat veel facturen daarnaast per automatische incasso betaald worden, en rekeningen niet meer op de mat vallen, vergeet 44 procent van de ondervraagden dat ze lopende abonnementen hebben.
Jongeren kunnen online prima de weg vinden, maar hebben vaker moeite om een systeem voor hun financiële huishouding op te zetten. Bovendien krijgen veel jongeren zóveel berichten op mobiel, tablet en laptop – via sociale media, e-mail en andere communicatiekanalen – dat er nogal wat op de automatische piloot wordt weg geklikt.
De groep niet-digitaal vaardigen heeft vaak het omgekeerde probleem; ze hebben vaak wel de vaardigheden om hun administratie te ordenen, maar grote moeite met het bijhouden van inloggegevens, berichten op Mijn-omgevingen en het aanvragen van toeslagen.
Volgens het Nibud ligt het aantal mensen dat het overzicht kwijtraakt hoger dan vier op de tien; de enquête is online uitgevoerd onder Nederlandstaligen tussen de 18 en 65. Mensen die ouder zijn, moeilijk Nederlands spreken, of helemaal niet online komen, zijn niet meegerekend. Vrijwilligers uit de thuisadministratie, die dit soort kwetsbare groepen helpen, zeggen dat juist deze mensen het vaak niet bij kunnen houden.
‘De afgelopen jaren is de samenleving veranderd; er wordt veel meer van consumenten verwacht: je moet het zelf regelen, zelf aanvragen, er zelf achteraan’, zegt een woordvoerder van het Nibud. ‘Overheden en bedrijven moeten zich er veel meer bewust van zijn dat dit voor een grote groep consumenten niet meer te doen is. Voor hen moet er laagdrempelige hulp beschikbaar zijn.’
Schaamte
Hulp vragen is juist bij financiële problemen namelijk een obstakel. Dat zegt Fred van Raaij, emeritus hoogleraar economische psychologie aan de universiteit van Tilburg.
‘Daar rust een enorm stigma op; mensen voelen zich dom als ze er zelf niet uitkomen. Dat terwijl de samenleving de afgelopen jaren veel complexer is geworden. Bovendien ga je niet even aan vrienden en kennissen je hele financiële huishouding openbaren. Het gevolg is soms dat mensen fatalistisch worden: we zien wel waar het schip strandt. En dan strandt het schip uiteindelijk ook.’
Hulpprogramma
Het Nibud wil dat overheden en bedrijven zich klantvriendelijker gaan opstellen: laat mensen zelf bepalen wanneer hun rekening wordt afgeschreven, geef mensen een seintje als hun automatische incasso eraan komt, laat consumenten gratis alle berichten per post ontvangen als ze dat willen. ‘Klanten actief informeren, daar zit een winstpunt’, aldus de woordvoerder.
De consument zelf doet er daarom goed aan om op één plek een overzicht aan te houden van waar alle administratie zich bevindt, zegt het Nibud. De kans is tegenwoordig groot dat je een deel van je administratie digitaal hebt, en een ander deel op papier. Het Nibud heeft daarom een programma gemaakt dat gebruikers helpt om hun rekeningen en andere financiële administratie samen te brengen, de Nibud Bewaarwijzer. Het instituut kijkt nog naar de mogelijkheid van een mobiele app.
Bron: volkskrant.nl (16 april 2018)
